SERWIS ELEKTRONICZNY - RADIOELEKTRYKA SOSNOWIEC POLSKA

NIEZALEŻNA DZIAŁALNOŚĆ BADAWCZO - NAUKOWA KLIKNIJ NA OPIS DOKUMENTU

WWW.RADIOELEKTRYKA.GLT.PL WWW.RADIOELEKTRYKA.PRV.PL

WWW.RADIOELEKTRYKA.EU

Grypa – ostra choroba zakaźna układu oddechowego wywołana zakażeniem wirusem grypy. Grypa przenosi się pomiędzy ludźmi drogą kropelkową (np. podczas kichania), a największa ilość zachorowań występuje podczas sezonowych epidemii, powodując ostre objawy uniemożliwiające pracę osobom czynnym zawodowo. Epidemie grypy powodują znaczne koszty społeczne i niekiedy mają zasięg kontynentalny lub światowy, dlatego grypa wymaga globalnej koordynacji epidemiologicznej. W większości przypadków zachorowanie na grypę powoduje obłożną chorobę, w części przypadków mogą występować powikłania i zdarzają się też przypadki śmierci, szczególnie u dzieci, osób starszych i obciążonych innymi, dodatkowymi poważnymi chorobami. Typy wirusa grypy Występują 3 rodzaje wirusa grypy należące do rodziny ortomyksowirusów: A, B i C. Wirusy A i B są przyczyną ciężkich zachorowań, które mogą osiągać rozmiary epidemii, natomiast typ C powoduje zachorowania o lżejszym przebiegu i nie wywołuje epidemii. Wirus grypy A Wirus grypy A występuje u ludzi i zwierząt (świnie, konie, foki, norki, wieloryby oraz ptaki). Genom wirusa stanowi jednoniciowy RNA, mający 8 segmentów i charakteryzuje się w porównaniu do innych typów znaczną genetyczną zmiennością związaną z występowaniem mutacji i reasortacji genetycznej. Poszczególne typy mają zwykle zdolność zakażania tylko jednego gospodarza. Uważa się, że rezerwuarem wirusa grypy A jest ptactwo wodne. Wirus grypy typu A można poddać dalszej klasyfikacji na podtypy w oparciu o rodzaj białek tworzących otoczkę białkową (hemaglutynina HA lub H) oraz neuraminidazy (NA lub N). Białka te są niezbędne do poprawnej replikacji wirusa. Wyróżniono 16 podtypów HA (H1-H16) oraz 9 podtypów NA (N1-N9), co daje łącznie 144 możliwych kombinacji segmentów genowych i powoduje istnienie ogromnej różnorodności wirusów typu A. Obecnie najpowszechniejsze są szczepy wirusa należące do podtypów H1N1 oraz H3N2. Poszczególne szczepy oznacza się określając rodzaj, miejsce wyizolowania zarazka, numer próbki, rok oraz typ hemaglutyniny i neuraminidazy. Wirus grypy B Wirus grypy B występuje tylko u ludzi. Genom wirusa składa się z jednoniciowego RNA podzielonego na 8 segmentów. Rodzaj B ma tylko po jednym podtypie HA i NA. Wirus grypy C Wirus grypy C występuje u ludzi i świń. Powoduje tylko lekkie infekcje, np. zapalenie spojówek i nie powoduje występowania epidemii. W odróżnieniu od typów A i B, jednoniciowy RNA ma tylko 7 segmentów, a cząsteczka wirusa nie posiada białka neuraminidazy, za to jest wyposażona w dodatkowe białko HEF.

Gripex Max to lek, który dzięki zwiększonej sile działania i zawartości trzech
składników aktywnych (paracetamolu, pseudoefedryny i dekstrometorfanu)
działa także na nasilone objawy przeziębienia i grypy.

Działanie:
- przeciwgorączkowe
- przeciwzapalne
- przeciwbólowe

Epidemiologia Duża zmienność genetyczna wirusa grypy prowadzi do powstawania co kilkadziesiąt lat bardzo groźnych szczepów, które wywołują pandemie. W XX wieku miały miejsce trzy takie pandemie w latach 1918–1919, 1957 i 1968. Wirus grypy przyczynił się do śmierci milionów ludzi. Naukowcy przypuszczają, że głównym źródłem nowych szczepów wirusów mogą być ptaki. Rodzaj A najczęściej powoduje epidemie i pandemie. Jest to możliwe dzięki zdolności tego wirusa do podlegania skokom antygenowym. Wirus potrafi relatywnie szybko zmieniać strukturę białkową swojej otoczki, dzięki czemu przeciwciała osób, które już raz chorowały na grypę nie są w stanie rozpoznać nowego szczepu wirusa jako zagrożenia. Wirusy z rodzajów B i C zdolne są wyłącznie do przesunięcia antygenowego, co nie pozwala im na tak łatwe zmylenie mechanizmów odpornościowych zwierząt. Grypa, która bardzo szybko się rozprzestrzenia oraz powoduje epidemie czy pandemie, a chorzy nie reagują na leczenie, nazywana jest supergrypą. Nie jest to jednak określenie stosowane w medycynie. Genetyka Wirus A przechowuje swój genom w postaci ośmiu niezależnych liniowych odcinków odwrotnego RNA. Każdy z nich zawiera jeden gen, ale dwa z nich zawierają więcej niż jeden punkt startowy. Podczas translacji RNA geny te mogą być odczytywane przez rybosom na dwa sposoby, co daje po dwie odmiany białek. Dzięki podziałowi na segmenty możliwa jest wymiana genów pomiędzy dwoma wirusami pasożytującymi na tej samej komórce. Przypomina to trochę mieszanie się genów u organizmów wyższych podczas rozmnażania płciowego. Jednak takie krzyżowanie się genów występuje bardzo rzadko. Szczególnie nieprawdopodobne jest spotkanie się w tej samej komórce wirusa potrafiącego zarażać ludzi oraz innego przenoszonego przez zwierzęta. W takiej sytuacji może powstać zupełnie nowy szczep zdolny do wywołania pandemii. Aby doszło do tej mało prawdopodobnej sytuacji, człowiek lub zwierzę (np. świnia) musi się zarazić ludzkim oraz zwierzęcym wirusem w tym samym momencie. Budowa wirusa grypy Model budowy cząsteczki wirusa Materiał genetyczny wirusa (genom) ma postać RNA, zawartego w lipidowo-białkowej otoczce (nukleokapsyd). Rdzeń składa się z nukleoproteiny z RNA. Otoczony jest przez białko M, które z kolei otacza osłonka lipidowa. W osłonce znajdują się silnie immunogenne glikoproteiny: hemaglutynina oraz neuraminidaza. Mechanizm zakażenia wirusem grypy Hemaglutynina na powierzchni wirusa łączy się z kwasem sialowym komórek nabłonka dróg oddechowych, po czym komórka wchłania wirusa (endocytoza). W komórkach zachodzi replikacja wirusa i już po 6 godzinach nowe cząsteczki wirusa są uwalniane i mogą zakażać następne komórki.

Historia Grypa trapiła ludzkość od stuleci. Opisana została już przez Hipokratesa w roku 412 p.n.e. Pierwszy raz pandemię grypy zanotowano w wieku XVI. Kolejne fale zachorowań na grypę pojawiały się, co kilkadziesiąt lat. W wieku XX wystąpiło szereg epidemii grypy, oraz jedna pandemia. Najbardziej zjadliwa grypa pojawiła się po I wojnie światowej i pochodziła od ptaków. Był to szczep H1N1, który wywołał pandemię choroby nazwanej grypą, trwającą dwa lata. Mniej groźne epidemie zanotowano pod koniec lat 50. oraz dziesięć lat później. Rozwój odporności wśród ludzi oraz szczepienia przyczyniły się do ograniczenia rozwoju grypy w latach 80. i 90. XX wieku. Grypa – największa pandemia grypy W latach 1918–1919 przez świat przetoczyły się 3 fale największej i najbardziej zabójczej pandemii grypy w historii, która zyskała miano grypy. Ocenia się, że pochłonęła ona ponad 50 mln ofiar, więcej niż I wojna światowa. Objawy grypy Grypa rozpoczyna się najczęściej gwałtownie i od początku towarzyszą jej ostre objawy. Nie należy jej mylić z przeziębieniem, które ma wiele podobnych objawów. Dla przeziębienia charakterystyczne jest stopniowe pojawianie się dolegliwości i nieżyt nosa, który nie jest typowym objawem i nie występuje u każdego pacjenta w przebiegu grypy. Okres najbardziej nasilonych objawów ostrej infekcji wirusowej górnego układu oddechowego trwa zwykle około 3–4 dni. Wydłużenie tego okresu jest wskazaniem do wizyty lekarskiej. Wysoka gorączka Na początku choroby obserwuje się nagły wzrost temperatury ciała (powyżej 38˚C). Jeśli choroba przebiega łagodnie, temperatura stopniowo spada, zwykle od 3–5 dnia choroby, czemu towarzyszy obfite pocenie się. Jeśli jednak gorączka na krótki czas obniży się, a potem szybko wzrośnie, może to wskazywać na pojawienie się nadkażenia bakteryjnego . Dreszcze Dreszcze najczęściej towarzyszą wzrostowi temperatury ciała podczas rozwoju infekcji i czasem utrzymują się podczas jej przebiegu. Bóle mięśniowe, kostno-stawowe Zwykle towarzyszą grypie i mogą być bardzo silne. Najczęściej pojawia się charakterystyczne „łamanie w kościach”. Zaobserwowano, że u wielu pacjentów bóle dotyczyły tych części ciała, które podlegały uprzednio różnym urazom. Ból głowy Pojawia się na początku choroby z dużą intensywnością. Może towarzyszyć mu ból oczu, światłowstręt, bolesność uciskowa gałek ocznych. Stopniowo przechodzi w obniżenie sprawności psychoruchowej i senność. Ból gardła i suchy kaszel W pierwszym stadium choroby kaszel jest suchy, męczący, czasem napadowy i trudny do opanowania. W przebiegu typowego zachorowania na grypę, przechodzi on w kaszel wilgotny, któremu towarzyszy odkrztuszanie wydzieliny śluzowej. Uczucie wyczerpania i ogólnego rozbicia Zwykle występuje od początku choroby i może trwać jeszcze przez 2–3 tygodnie od ustąpienia infekcji. Brak apetytu Jest to naturalna i pożyteczna reakcja organizmu, który „odciąża się” kosztem procesów trawienia i przemiany materii, by w pełni zmobilizować układ odpornościowy. U niemowląt i małych dzieci, u których gorączka narasta bardzo gwałtownie, mogą wystąpić majaczenia, drgawki, czy też biegunka i wymioty. Wystąpienie takich objawów jest wskazaniem do natychmiastowej konsultacji lekarskiej. U ludzi starszych może dojść do przyśpieszenia akcji serca i tętna w związku z podwyższoną temperaturą ciała. Szczególnej opieki oraz konsultacji lekarskiej w przebiegu grypy wymagają także osoby starsze z chorobami układu krążenia, w tym pacjenci z niewydolnością krążenia.

Łagodzenie objawów oraz skracanie czasu trwania grypy odbywa się poprzez przyjmowanie: chemicznych leków przeciwgrypowych (leczenie przeciwwirusowe oraz leczenie przeciwgorączkowe- objawowe)
leków naturalnych (leczenie immunomodulujące, mobilizujące odpowiedź obronną organizmu) Większość pacjentów, którzy zapadną na grypę, wraca do zdrowia w ciągu od jednego do dwóch tygodni. Przykładowo konieczna jest hospitalizacja 114 tys. chorych na grypę, a u 36 tys. kończy się ona zgonem pacjenta. Główną przyczyną śmierci nie jest sama grypa, ale występujące po niej powikłania. Każdego roku na całym świecie na ich skutek życie tracą 2 mln ludzi. Większość zgonów dotyczy pacjentów w wieku powyżej 65 lat lub młodszych, ale osłabionych przez inne niż grypa choroby. Grypa może być też niebezpieczna dla niemowląt oraz małych dzieci. W przypadku niewłaściwego leczenia albo jego braku nawet pacjenci w sile wieku mogą doznać poważnych komplikacji. Leczenie i zapobieganie Inhibitory neuraminidazy (dostępne na receptę): oseltamiwir (Tamiflu) i zanamiwir (Relenza) zatrzymują namnażanie wirusa. Są skuteczne przeciwko typom wirusa A i B. Przegląd dokonany przez Cochrane Collaboration wykazał, że te leki zmniejszają liczbę powikłań i objawów. Inhibitory M2: amantadyna i rymantadyna blokują kanał jonowy (białko M2) zapobiegając zainfekowaniu komórek przez wirusy. Są czasami skuteczne przeciwko grypie typu A, jeśli zostaną podane wcześnie, ale nie wykazują skuteczności względem wirusa typu B. Największą korzyść z leczenia można uzyskać, gdy leczenie zostanie zastosowane w czasie pierwszych 24–30 godzin od początku choroby. Stąd wskazanie na niektórych lekach przeciwgrypowych, by zażyć je natychmiast po zaobserwowaniu pierwszych objawów infekcji wirusowej. Najskuteczniejszą metodą zapobiegania grypie są profilaktyczne szczepienia ochronne przeciw grypie. Wirusy grypy są bardzo różnorodne i łatwo ulegają mutacji tworząc nowe odmiany. Z tego względu WHO co roku określa linie wirusa, których spodziewa się, że będą powodować zachorowania w następnym sezonie grypowym. Szczepionki są produkowane z linii zalecanych przez WHO i ich skuteczność zależy od trafności przewidywań. Według przeglądu kilkudziesięciu badań sporządzonych przez Cochrane Collaboration, żywe szczepionki zmniejszyły liczbę zachorowań u dzieci (2-16 lat) o 33%, inaktywowane o 36%. U dorosłych szczepienia zmniejszyły ryzyko zachorowania o 15%, z wyłączeniem pandemii 1968/69 kiedy zmniejszyły o 66%. Miały mały wpływ na długość zwolnień lekarskich. W analizowanych badaniach brak było wystarczających dowodów pozwalających wyciągnąć wnioski o wpływie szczepionki na hospitalizacje, czy ilość powikłań. W przypadku osób starszych szczepionka obniżała ryzyko zachorowania na grypę o 1%, ryzyko powikłań: zapalenia płuc o 27%, innych chorób układu oddechowego o 22%, chorób serca o 24% i śmiertelność z powodu tych czterech chorób o 47%. U osłabionych, starszych pacjentów lepsze wyniki daje stosowanie wysokich dawek szczepionki (180 μg vs. 45 μg) przeciwgrypowej. Ekstrakt z bzu czarnego hamuje in vitro replikację niektórych szczepów wirusa grypy. W podwójnie ślepym, kontrolowanym placebo i randomizowanym badaniu wykazano, że jego stosowanie zmniejsza objawy przedmiotowe grypy i skraca czas choroby do 3-4 dni. Uważa się, że obserwowany efekt może wynikać z wpływu ekstraktu na produkcję cytokin.

Zapalenie odbytnicy (Proctitis) Opis Jest to stan zapalny błony śluzowej odbytnicy i odbytu, obejmujący często także przyległe tkanki. Występuje u dorosłych i dzieci obu płci, jednak najczęściej zdarza się u mężczyzn w wieku około 30 lat. Objawy Pacjenci najczęściej skarżą się na silne bóle zlokalizowane w odbycie i jego okolicy Równie częstym objawem jest krwawienie lub wydalanie śluzowej treści z odbytu, zwykle nie związane z oddawaniem stolca Rzadziej zapalenie odbytnicy objawia się nawracającym parciem na stolec lub uczuciem niepełnego wypróżnienia Niekiedy powyższym objawom towarzyszą kolkowe bóle zlokalizowane w podbrzuszu, zwykle po lewej stronie Kontaktu z lekarzem wymaga: Każdy przypadek wystąpienia objawów zapalenia odbytnicy lub ich nawrót po przeprowadzonym leczeniu. Przyczyny  Zwykle udaje się ustalić przyczynę zapalenia odbytnicy. Jest to tak zwane zapalenie swoiste, rozwijające się na przykład w wyniku: Rzeżączki Kiły (zwykle w przebiegu tak zwanej kiły drugorzędowej) Zakażenia wirusem opryszczki (Herpes simplex), grzybiczego (najczęściej drożdżakami – Candida), chlamydiami, wirusem brodawczakowatości (HPV) Zakażenia innymi rzadziej spotykanymi drobnoustrojami przenoszonymi drogą płciową Wcześniejszego naświetlania (radioterapii) okolicy odbytu, krocza, pochwy lub podbrzusza Rzadziej występuje zapalenie odbytnicy o nieznanej przyczynie, tak zwane zapalenie nieswoiste. Zwykle pojawia się ono w przebiegu przewlekłych chorób zapalnych jelita, do których należy: Wrzodziejące zapalenie jelita grubego Choroba Leśniowskiego-Crohna Czynniki sprzyjające zachorowaniu Zwiększone ryzyko zachorowania na zapalenie odbytnicy wiąże się z: Uprawianiem seksu analnego (szczególnie zagrożeni są homoseksualni mężczyźni) Urazem błony śluzowej odbytu lub odbytnicy, nadużywaniem leków stosowanych doodbytniczo Stosowaniem silnych leków przeczyszczających Przewlekłym zaparciem Chorobami zapalnymi jelita (szczególnie wrzodziejącym zapaleniem jelita grubego) Nadwrażliwością (alergią) na niektóre pokarmy Chorobami, którym towarzyszy osłabienie ogólnej odporności organizmu Stosowaniem silnych antybiotyków Rakiem odbytnicy Zapobieganie Unikanie seksu analnego lub w razie jego uprawiania, stosowanie prezerwatyw Zapobieganie zaparciom poprzez regularne spożywanie urozmaiconych posiłków zawierających pokarmy z dużą ilością błonnika i picie dużej ilości płynów (o ile lekarz nie zaleci inaczej). Wyrobienie nawyku regularnego oddawania stolca Unikanie przewlekłego stosowania środków przeczyszczających W razie alergii pokarmowej – unikanie potraw, na które jest się uczulonym W przypadku wystąpienia objawów którejś z chorób przenoszonych drogą płciową, szczególnie rzeżączki lub kiły, kontrola lekarska i leczenie chorego oraz wszystkich jego partnerów seksualnych. Leczenie tych schorzeń jest objęte ścisłą tajemnicą lekarską i nie powinno być tematem wstydliwym Stosowanie antybiotyków tylko w przypadkach uzasadnionych i pod ścisłą kontrolą lekarza Przebieg Przebieg zapalenia odbytnicy zależy głównie od jego przyczyny. Większość zakażeń może być skutecznie wyleczona przy pomocy odpowiednich antybiotyków, leków przeciwwirusowych lub przeciwgrzybiczych. Objawy innych postaci zapalenia odbytnicy także ustępują w wyniku prawidłowego leczenia. Powikłania Najczęstszym powikłaniem zapalenia odbytnicy jest trwałe uszkodzenie jej błony śluzowej prowadzące do powstania twardej nierozciągliwej blizny zwężającej światło odbytu lub odbytnicy i utrudniającej oddawanie stolca. Rzadko nieswoiste zapalenie odbytnicy przechodzić może w pełnoobjawowe wrzodziejące zapalenie jelita grubego.

Lek przeczyszczający, zmiękczający masy kałowe i zwiększający ich objętość.

  Badania Podstawą właściwego rozpoznania jest dokładna rozmowa lekarza z pacjentem dotycząca między innymi sposobu odżywiania, regularności i charakteru wypróżnień, zachowań seksualnych, leków stosowanych obecnie i w przeszłości, przebytych chorób. Należy pamiętać, że jakkolwiek wiele z tych zagadnień może być dla chorego krępujących, to ich poznanie jest lekarzowi potrzebne do właściwego rozpoznania i leczenia oraz że są one objęte ścisłą tajemnicą lekarską. Następnym etapem jest staranne badanie chorego, w tym również badanie odbytu i jego okolicy. W celu ustalenia dokładnego rozpoznania konieczne są zwykle jeszcze dodatkowe badania krwi (na przykład w kierunku kiły, rzeżączki lub innych chorób przenoszonych drogą płciową) oraz endoskopowe badanie odbytu i odbytnicy (anoskopia, rektoskopia, sigmoidoskopia) często połączone z pobraniem niewielkiego fragmentu błony śluzowej (tak zwanego wycinka) do badania mikroskopowego lub wymazem z odbytnicy mającym na celu wyhodowanie i rozpoznanie odpowiedzialnego za zakażenie drobnoustroju. Rzadziej wykonuje się inne badania, na przykład badanie ultrasonograficzne (usg) jamy brzusznej lub badania radiologiczne jelita z podaniem kontrastu do jego światła. Cel leczenia Celem leczenia jest zlikwidowanie stanu zapalnego odbytnicy i ustąpienie dolegliwości. W przypadkach przebiegających z infekcją konieczna jest eliminacja odpowiedzialnego za nią drobnoustroju. Zakażenia przenoszone drogą płciową wymagają leczenia nie tylko samego chorego, ale także jego wszystkich partnerów seksualnych. Leczenie Zalecenia ogólne Choć szczegółowe leczenie zależy od czynnika wywołującego zapalenie odbytnicy, istnieje kilka ogólnych zasad postępowania w tej chorobie: Utrzymywanie higieny odbytu i krocza poprzez częste mycie tej okolicy w ciepłej wodzie z dodatkiem niewielkiej ilości łagodnego mydła. Umytą okolicę należy delikatnie osuszyć unikając silnego tarcia ręcznikiem Nasiadówki z ciepłej wody stosowane kilka razy dziennie przez 10-15 minut w celu złagodzenia dolegliwości bólowych Brak potrzeby ograniczania normalnej aktywności fizycznej lub zawodowej Spożywanie regularnych, urozmaiconych posiłków zawierających pokarmy bogate w błonnik, warzywa i owoce Wypijanie codziennie co najmniej 6-8 szklanek niegazowanej wody lub soków owocowych (o ile lekarz nie zaleci inaczej) W przypadku alergii pokarmowej unikanie pokarmów, na które jest się uczulonym Leczenie farmakologiczne Doustne antybiotyki w przypadku zapalenia odbytnicy wywołanego przez bakterie W zakażeniach grzybiczych lub wirusowych odpowiednio leki przeciwgrzybicze lub przeciwwirusowe stosowane doustnie oraz bezpośrednio na błonę śluzową odbytnicy Maści i żele o działaniu przeciwbólowym i przeciwzapalnym stosowane doodbytniczo, zwykle dostępne w aptece bez recepty W przypadku zapalenia nieswoistego doodbytnicze wlewki, czopki lub pianki zawierające sterydy Niekiedy dodatkowo leki doustne stosowane w leczeniu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego (sulfasalazyna i jej pochodne)

Jak leczyć paradontozę? W zależności od stopnia zaawansowania choroby stosuje się różne metody lecznicze. W początkowym okresie choroby stomatolog udzieli Ci porad dotyczących doboru szczoteczki, odpowiednich technik szczotkowania zębów (np. wykonywanie szczoteczką ruchów obrotowo-wymiatających) oraz ogólnych zasad higieny jamy ustnej (stosowanie nici dentystycznych, płynów do płukania jamy ustnej etc.). Pamiętaj! Zęby należy szczotkować co najmniej 3 razy dziennie.

        Jeśli ozębna jest w znacznym stopniu uszkodzona, stomatolog może zaproponować Ci zabieg szynowania, czyli tymczasowe wytworzenie pewnego rodzaju rusztowania utrzymującego chwiejące się zęby. Jest ono usuwane po pewnym czasie, kiedy dojdzie do wygojenia zmian w obrębie dziąseł. Pamiętaj! Tylko regularne odwiedzanie gabinetu stomatologa daje gwarancję wczesnego wykrycia paradontozy. Czy wiesz, że: Dział stomatologii, który zajmuje się chorobami dziąseł, to periodontologia.

Pruchnica (wolny rodnik) spowodowana zapaleniem dziąsła (przeziębienie) lub brakiem śliny. Sutecznie pomaga Nurofen Forte.

76 proc. dzieci w wieku od 6 do 12 lat ma próchnicę. To jeden z najwyższych wskaźników w Europie. Coraz więcej dzieci choruje na próchnicę. Polska zajmuje drugie miejsce w Europie pod względem rozwoju próchnicy wśród najmłodszych. Szacuje się, że tą chorobą dotkniętych jest aż 76 proc. dzieci w wieku od 6 do 12 lat. Eksperci przekonują, że obok prawidłowego szczotkowania zębów pastą z fluorem, czyszczenia przestrzeni międzyzębowych oraz regularnych kontroli u stomatologa bardzo ważną rolę w profilaktyce próchnicy odgrywa bezcukrowa guma do żucia.

Według badań stosowanie jej przez 20 minut po jedzeniu i piciu stymuluje wydzielanie śliny, pomagając neutralizować kwasy osadu nazębnego oraz usunąć resztki żywności. Lekarze stomatolodzy podkreślają, że próchnica zębów jest jedną z najczęstszych chorób na świecie. Dotyczy aż 90 proc. populacji. Z danych Ministerstwa Zdrowia, które były publikowane w 2012 roku, wynika, że w Polsce wśród dzieci w wieku 5-6 lat aż 40 proc. ma próchnicę. Natomiast w populacji dzieci do 12 roku życia statystyki sięgają aż 80 proc. Dane są naprawdę alarmujące - mówi agencji Newseria Lifestyle Olga Gawrońska, kierownik ds. korporacyjnych Wrigley Poland. W Polsce mamy bardzo duży problem z próchnicą, szczególnie wśród dzieci. Pod tym względem jesteśmy na drugim miejscu w Europie. To jest problem, który musimy rozwiązać, stosując dodatkowe środki. Regularne wizyty u dentysty, mycie zębów dobrymi pastami i szczoteczkami oraz żucie bezcukrowej gumy jest odpowiedzią na to wyzwanie. Poprawna higiena jamy ustnej to mniejsza liczba ubytków u dzieci, co później przenosi się na całe dorosłe życie - podkreśla dr Michael Dodds, Lead Oral Health Scientist w Wrigley. Zdaniem ekspertów utrzymanie prawidłowej higieny jamy ustnej znacznie wspomaga żucie bezcukrowej gumy po jedzeniu lub piciu. Stosowanie jej powinno stać się więc codziennym dobrym nawykiem.

    Zawsze lepiej zapobiegać niż leczyć, lepiej wykorzystać budżet domowy w inny sposób niż na leczenie zębów - mówi Olga Gawrońska. Z ostatnich badań wynika, że redukcja ubytków dentystycznych w społeczeństwie może przynieść znaczące oszczędności systemowi opieki zdrowotnej. Według Światowej Organizacji Zdrowia opieka dentystyczna jest czwarta pod względem kosztów, więc ograniczenie problemów dentystycznych może przynieść znaczące oszczędności budżetom państwowym - dodaje dr Michael Dodds. Polskie Towarzystwo Stomatologiczne oraz Polskie Towarzystwo Stomatologii Dziecięcej zalecają żucie bezcukrowej gumy jako jeden z czterech kroków pomagających zapobiegać próchnicy u dzieci w wieku od czterech lat.

Próchnica zębów i jej zapobieganie Próchnica zębów jest chorobą społeczną, która występuje od zarania dziejów. Dotyczy wszystkich krajów świata i jest ściśle związana z warunkami cywilizacyjnymi. Jej nasilenie jest największe u ludności krajów, gdzie w dużych ilościach spożywane są oczyszczone cukry.

CO TO JEST PRÓCHNICA ZĘBÓW? Próchnica zębów to społeczna choroba zakaźna o charakterze przewlekłym, która może dotyczyć nawet 90 proc. ludzi w całej Polsce. Jej istotą jest demineralizacja i uszkodzenie tkanek zęba, na początku - szkliwa i zębiny, a następnie miazgi. Dolegliwość tworzy się wskutek procesu zmiękczania szkliwa zęba, przez kwasy i toksyny. Kwasy tworzą się w jamie ustnej wskutek bakterii, które atakują płytkę nazębną. Próchnicy nie wolno bagatelizować, ponieważ chore na próchnicę zęby mleczne z dużą łatwością zarażają zęby stałe. Pierwszymi objawami schorzenia są plamki próchnicowe o jasnym zabarwieniu, które wraz z upływem czasu ciemnieją. W profilaktyce próchnicy zębów najważniejsza jest higiena jamy ustnej. Należy zadbać o właściwe szczotkowanie zębów oraz używanie nici dentystycznych. Takie zabiegi powinny być wdrażane już u najmłodszych dzieci.

JAKIE SA PRZYCZYNY PRÓCHNICY ZĘBÓW? Sprawczynią próchnicy zębów jest płytka nazębna, bakteryjna, która przywiera do zęba i znajdują się w niej określone drobnoustroje. Na występowanie próchnicy wpływają również z jednej strony czynniki natury ogólnej jak predyspozycja osobnicza, niektóre dolegliwości oraz nieprawidłowe odżywianie: niedobór wapnia, fosforu, witamin i niektórych mikroelementów. Z drugiej strony duże znaczenie mają czynniki miejscowe, a wśród nich: brak właściwej higieny jamy ustnej, jedzenie węglowodanów, szczególnie długo trzymanych w jamie ustnej w okresach między właściwymi posiłkami, unikanie jedzenia twardych pokarmów, oczyszczających zęby, ilość i skład śliny. Próchnica może dotyczyć zarówno zębów mlecznych, jak i stałych. Ubytki próchnicowe mogą powstawać w pojedynczych zębach lub kilku na raz. Dolegliwość zazwyczaj obejmuje rowki i zagłębienie na powierzchniach żujących zębów trzonowych, powierzchniach przydziąsłowych wszystkich zębów oraz powierzchniach stycznych zębów trzonowych i przedtrzonowych.

GDZIE NAJCZĘŚCIEJ TWORZY SIĘ PRÓCHNICA? Powstawanie próchnicy w zębach mlecznych jest szybsze niż w zębach stałych. Mają na to wpływ różnice morfologiczne oraz chemiczne i słabsza mineralizacja zębów mlecznych w przeciwieństwie do zębów stałych. U dzieci może występować próchnica tzw. wczesna, która tworzy się zaraz po wyrżnięciu się zębów, i próchnicę tzw. okrężną, w przebiegu której szybki rozwój schorzenia w okolicy przyszyjkowej powoduje w niedługim czasie odłamanie się koron zębowych. Dużą podatność na próchnicę wykazują również zęby stałe, świeżo wyrżnięte, w których mineralizacja nie została jeszcze zakończona. Duże zagrożenie występuje w zębie stałym, który jako pierwszy ukazuje się w jamie ustnej i w którym szczególnie często rozpoznaje się ubytki próchnicowe, jest pierwszy ząb trzonowy. Rodzice bardzo często są przekonani, że jest to ząb mleczny. U osób młodych przebieg i szerzenie się próchnicy jest szybkie, dominuje postać próchnicy ostrej, wilgotnej. U dorosłych częsciej obserwuję się próchnicę przewlekłą, suchą. U starszych osób przy równoczesnej utracie kości wyrostka zębodołowego i zwiększeniu długości koron, odsłonięte zostają szyjki zębowe i korzenie zębów. Na tych powierzchniach, zwłaszcza przy umiejscowieniu na nich klamer uzupełnień protetycznych, często tworzy się próchnica cementu korzeniowego, która rozwija się w kierunku wierzchołka korzenia, w okolicy policzkowej i językowej zębów. Ryzyko wystąpienia próchnicy korzenia zwiększa się wraz z wiekiem chorego. Próchnica występująca początkowo na zębach może mieć postać przebarwionej plamy. Towarzyszy temu wrażliwość na pokarmy słodkie. Wraz z rozwojem dolegliwości dochodzi do rozpadu tkanek twardych zęba i powstania ubytku próchnicowego. Pacjenci wykazują reakcję zarówno na bodźce chemiczne, cieplne, jak i mechaniczne, gdy do ubytku dostanie się pokarm. Zastosowanie trwałego wypełnienia może chronić zęby przed dalszymi niekorzystnymi konsekwencjami próchnicy. Obecnie wykorzystuje się wiertła, powietrzną abrazję, a także laser.

OBJAWY PRÓCHNICY Przedostanie się bakterii w głąb zęba powoduje dolegliwości bólowe zęba oraz nadwrażliwość zęba na zimne i ciepłe bodźce. Zgłoszenie się z tymi objawami do lekarza stomatologa daje szansę na to, że ząb zostanie uratowany. W przypadku, gdy ignorujemy dolegliwość próchnica zaczyna sie rozwijać i wnikać do miazgi zęba. Tworzy się wówczas stan zapalny, który jest na tyle zaawansowany, że niemożliwe jest jego zahamowane, a co najgorsze - uratowanie zęba. Próchnica zębów na samym początku atakuje szkliwo, wówczas widoczne są plamki próchnicowe, które z biegiem czasu stają się ciemniejsze. Na tym etapie możliwe jest jeszcze uratowanie zęba. Dentysta wykonuje zabieg reminalizacji. Kolejny etap próchnicy charakteryzuje się zniszczeniem szkliwa przez toksyny, bakterie oraz kwasy. Ubytki zaczynają się powoli powiększać, a bakterie przedostają się wgłąb miazgi. Skrajnym etapem choroby jest martwica zęba wskutek braku odpowiednio szybkiej interwencji dentystycznej.

ZAPOBIEGANIE PRÓCHNICY ZĘBÓW Profilaktyka próchnicy ma bardzo duże znaczenie i należy ją wdrożyć już w czasie ciąży. W 4. miesiącu życia płodowego początek ma mineralizacja zębów mlecznych, a w drugiej połowie ciąży – zębów stałych. Schorzenie przebyte przez kobietę ciężarną znacznie wpływają na stan narządu zębowego dziecka, a jej błędy pokarmowe, szczególnie niedobór w diecie wapnia, fosforu, magnezu, mikroelementów i witamin, mają bardzo duże znaczenie dla tworzenia zawiązków zębowych, wzrostu zębów i następowej podatności na próchnicę. W trakcie ciąży bardzo ważna jest właściwa dieta, zawierająca odpowiednią ilość białka oraz ograniczająca ilość węglowodanów i dostarczająca organizmowi pożywienia bogatego w witaminy, szczególnie A, B, C i D, a także składniki mineralne. Po urodzeniu się dziecka, szczególnie do chwili ukończenia procesu mineralizacji twardych tkanek zębów, odżywianie jest również sprawą zasadniczą. Dla niemowlęcia najważniejsze jest odżywianie mlekiem matki, które jest pełnowartościowym pokarmem w czasie tworzenia się uzębienia. W późniejszym okresie jakość posiłków musi być zróżnicowana i dostosowana do potrzeb rosnącego organizmu.